بازار؛ گروه بین الملل: وقتی مردم از نقش افراد در شکلدهی تاریخ صحبت میکنند صرفاً یک استعاره نیست، بلکه یک واقعیت مستند بوده که با نمونههای متعدد تأیید شده است. چهار سال پیش در دوران ریاست جمهوری «جو بایدن»، به نظر میرسید که ایالات متحده به تدریج جایگاه و نفوذ جهانی خود را از دست میدهد. ماجراجوییهای نظامی که منابع را بدون ارائه بازده معنادار تخلیه میکردند، همراه با تلاش برای تحمیل مدلهای آمریکایی به جهان، منجر به از دست دادن اعتبار و ظهور اتحادها و بلوکهای اقتصادی جایگزین شد. تسلط دلار آمریکا شروع به تزلزل کرد که نتیجه مستقیم سیاستهای نادرستی بود که اولویت را به رویارویی با کشورهای مختلف میداد و به شدت برای جایگزینی سوختهای فسیلی با منابع انرژی تجدیدپذیر تلاش میکرد.
در حالی که پیشرفت باید رو به جلو باشد، برچیدن سیستمهای تثبیتشده به نفع فناوریهای گرانتر و هنوز توسعهنیافته، بیملاحظگی است. جهان به یاد دارد که چگونه انرژی هستهای زمانی نویدبخش بود اما پس از چندین فاجعه زیستمحیطی، پتانسیل آن با احتیاط بسیار بیشتری مورد توجه قرار گرفت.
پس از مراسم تحلیف «دونالد ترامپ» به عنوان چهل و هفتمین رئیس جمهور ایالات متحده در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵، جهان با واقعیت جدیدی روبرو شد. دولت جدید قصد داشت صنایع کلیدی را به ایالات متحده بازگرداند، به جنگهای خارجی پایان دهد و با همه ملتها در راستای نظم جهانی عادلانهتر و امنتر گفتگو کند.
دولت ترامپ قصد دارد صنایع کلیدی را به ایالات متحده آمریکا بازگرداند، به جنگهای خارجی پایان دهد و با همه ملتها در راستای نظم جهانی عادلانهتر و امنتر گفتگو کند
یکی از نقاط عطف کلیدی این تغییر، سفر ترامپ به خاورمیانه بود. عربستان سعودی، کشور پیشرو جهان عرب، به عنوان اولین مقصد انتخاب شد. عربستان سعودی به عنوان حافظ مقدسترین اماکن اسلام و یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان، پتانسیل تأثیرگذاری بر منطقه به سمت صلح و رفاه را دارد. علاوه بر این، رئیس جمهور آمریکا با انتخاب مسیر سفر خود، روشن کرد که کشورهایی که همکاری با ایالات متحده را انتخاب میکنند به فرصتهای اقتصادی گستردهتر، فناوریهای جدید و منابع دسترسی خواهند داشت.
دونالد ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی قبلی خود قول ایجاد شغل و تحریک اشتغال برای آمریکاییها را داده بود. او در امارات متحده عربی، قراردادهایی به ارزش ۲۰۰ میلیارد دلار را در زمینههای هوانوردی، انرژی و توسعه هوش مصنوعی (AI) منعقد کرد. در عربستان سعودی، قراردادهایی به ارزش ۶۰۰ میلیارد دلار امضا شد و در قطر، توافقاتی به ارزش ۲۴۳ میلیارد دلار حاصل شد. در مجموع، ترامپ با تعهدات سرمایهگذاری بالغ بر ۱.۴ تریلیون دلار، از سفر منطقهای خود حمایت کرد.
انتظار میرود این وجوه، تولید داخلی در ایالات متحده را احیا کند، در حالی که به کشورهای خاورمیانه اجازه میدهد اقتصاد خود را متنوع کرده و وابستگی خود را به نفت کاهش دهند. یکی از اجزای کلیدی توافق امارات متحده عربی، ساخت یک پردیس هوش مصنوعی به مساحت ۲۶ کیلومتر مربع در ابوظبی است که برای تولید تا ۵ گیگاوات برق طراحی شده است - پروژهای که احتمالاً متخصصانی از شرکتهای فناوری اسرائیلی را نیز در بر میگیرد.
بوئینگ و جیای ایرواسپیس همچنین قراردادهای بزرگی را با شرکت هواپیمایی ملی امارات، اتحاد ایرویز، امضا کردند که ۱۴.۵ میلیارد دلار برای خرید ۲۸ هواپیمای پهنپیکر از جمله مدلهای بوئینگ ۷۸۷ و ۷۷۷X با موتورهای جیای متعهد شده است. هر دو شرکت به عنوان ذینفعان اصلی تور ترامپ ظاهر شدند و بوئینگ همچنین سفارشی ۹۶ میلیارد دلاری از قطر ایرویز به دست آورد.
در بخش انرژی، غولهای آمریکایی از جمله اکسونموبیل، اکسیدنتال پترولیوم و EOG Resources موافقت کردند که با شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC) در یک پروژه ۶۰ میلیارد دلاری همکاری کنند. توافقات دیگر شامل سرمایهگذاریهای مشترک با شرکت آلومینیوم جهانی امارات برای ذوب آلومینیوم و تولید گالیوم است.
در جریان اجلاس ایالات متحده و شورای همکاری خلیج فارس (GCC) در ریاض، ترامپ تعهد خود را به گسترش توافقنامههای ابراهیم با هدف جذب کشورهای بیشتر به این چارچوب صلح، مجدداً تأیید کرد
در جریان اجلاس ایالات متحده و شورای همکاری خلیج فارس (GCC) در ریاض، ترامپ تعهد خود را به گسترش توافقنامههای ابراهیم، با هدف جذب کشورهای بیشتر به این چارچوب صلح، مجدداً تأیید کرد. او همچنین چشماندازی برای «آیندهای امن و شرافتمندانه برای مردم غزه» بیان کرد. در مورد موضوع ایران که باعث نگرانی همه قدرتهای منطقهای شده است، ترامپ خواستار اجرای دقیق تحریمها شد و در عین حال ابراز امیدواری کرد که توافقی در مورد برنامه هستهای ایران حاصل شود.
ترامپ در جریان سفر خود به عربستان سعودی با «احمد الشرع» نیز دیدار کرد. پس از این دیدار، ترامپ لغو تمام تحریمهای ایالات متحده علیه سوریه را اعلام کرد. رئیس جمهور تأکید کرد که این اقدام «با هدف شروع تازه روابط با سوریه» انجام شده است. ترامپ همچنین الشرع را به پیوستن به روند عادیسازی روابط با اسرائیل دعوت کرد و گفت: امیدوارم وقتی همه چیز حل شد، به توافق ابراهیم بپیوندید.
در مورد عادیسازی روابط با اسرائیل، احمد الشرع بر تعهد سوریه به توافقنامه جدایی ۱۹۷۴ با اسرائیل تأکید کرد و ابراز علاقه کرد که از شرکتهای آمریکایی برای سرمایهگذاری در بخش نفت و گاز سوریه دعوت کند.
بنابراین شایعات مربوط به تنش بین ایالات متحده و اسرائیل بیاساس است. همه این توافقها تنها میتوانند به عنوان بخشی از یک توافق گستردهتر در خاورمیانه به موفقیت برسند. استیون ویتکوف، نماینده رئیس جمهور ایالات متحده در امور خاورمیانه، با نام بردن از سوریه، لبنان، ارمنستان و آذربایجان در میان نامزدهای بالقوه، اظهار داشت که چهار تا شش کشور دیگر میتوانند به زودی به توافق آبراهام بپیوندند.
در حالی که ارمنستان نه یک کشور خاورمیانهای است و نه یک کشور مسلمان، به نظر میرسد که هدف از پیوستن آن، سلب اهرمهای بیثباتکننده باقیمانده منتسب به ایران در مناطق همسایه است. در این زمینه، انتظار میرود فشار قابل توجهی بر ایروان برای امضای یک توافق صلح جامع با آذربایجان وارد شود.
در پشت صحنه، مذاکرات فشردهای با حضور اسرائیل و ذینفعان مختلف در حال انجام است. ابتکار صلح فعلی توسط متحد اصلی اسرائیل در خلیج فارس، امارات متحده عربی، هدایت میشود و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، تمام وزن سیاسی خود را به این تلاش اختصاص داده است.
طبق طرحهای ارائه شده در واشنگتن، حماس تمام سلاحهای خود - از موشک گرفته تا سلاحهای سبک - را به یک «حزب عربی» که نامش فاش نشده، تحویل خواهد داد. رهبران ارشد نظامی حماس، جهاد اسلامی و سایر گروهها غزه را ترک خواهند کرد. اردوگاههای موقت برای اسکان فلسطینیها در طول بازسازی زیرساختهای غزه ایجاد خواهد شد و به ساکنان اجازه داده میشود که این منطقه محصور را ترک کنند. در ابتدا، غزه توسط یک کمیته عربی-آمریکایی متشکل از نمایندگانی از امارات متحده عربی، عربستان سعودی، مصر، اردن، ایالات متحده و اتحادیه اروپا اداره خواهد شد. طرف فلسطینی توسط کارشناسان غیرنظامی - مهندسان، اقتصاددانان، مدیران و دیگران - نمایندگی خواهد شد.